Rusya Federasyonu'ndaki ve dünyanın diğer birçok ülkesindeki ceza yargılamaları, çekişmeli yargılamalara dayanmaktadır. Çekişmeli bir süreç, iki tarafın - kovuşturma ve savunma - ve bunlardan bağımsız bir mahkemenin varlığını varsayar.
Ücret kamu, özel ve kamu-özel olarak alt bölümlere ayrılmıştır.
Özel kovuşturma, mağdurun veya temsilcisinin şikayeti üzerine bir sulh hakimi tarafından dava açılmasını ve sanıkla uzlaşması durumunda mağdurun talebi üzerine cezai kovuşturmanın sona ermesini içerir. Bu durumda, mağdurun kendisi savcılığı temsil eder. Kamusal açıdan büyük bir tehlike oluşturmayan bu tür hukuka aykırı fiillerle ilgili olarak özel suçlama mümkündür: iftira, hakaret, sağlığa küçük zarar verme.
Mağdur, sulh yargıcı görüşme odasına çekilene kadar herhangi bir zamanda suçlamaları düşürebilir. Mağdurun geçerli bir sebep olmaksızın mahkemeye çıkmaması, suçlamalardan feragat olarak kabul edilir.
Özel-kamu kovuşturması da mağdurun talebi üzerine dava açılmasını gerektirir, ancak mağdur sanıkla uzlaştırılırsa böyle bir dava sonlandırılamaz. Bu düzende, telif hakkı veya buluş haklarının ihlali ile ağırlaştırıcı nedenler olmaksızın tecavüz vakaları dikkate alınır. Bu durumda, mahkemedeki kovuşturma, savcı tarafından savcının bir yetkilisi olan savcı tarafından temsil edilir. Bazı durumlarda, savcının mağdurun ifadesinin yokluğunda böyle bir dava açma hakkı vardır. Bu, mağdurun çaresiz bir durum veya sanığa bağımlılık nedeniyle çıkarlarını savunamaması durumunda gerçekleşir.
Modern hukukta baskın suçlama biçimi, kamusal suçlamadır. Dava, devlet organları veya kanun uyarınca uygun yetkilere sahip kişiler tarafından başlatılır ve dava açmak için mağdurun rızası aranmaz. Özel-kamu davasında olduğu gibi, mağdurun talebi üzerine davaya son verilemez. Mahkemede savcılık savcıyı savcı olarak destekler.
Savcı, kovuşturmanın temsilcisi olarak, mahkeme işlemlerinde bir takım yetkilere sahiptir. İddia beyanı ile mahkemeye gitme hakkı vardır. Talepte bulunan diğer kişilerden farklı olarak, aynı zamanda yasal masraflar üstlenmez, iddia beyanını kabul etmesi reddedilemez.
Duruşma sırasında, savcı tarafından temsil edilen Cumhuriyet savcısı, sanık hakkında iddianamede belirtilen suçlamayı ileri sürer, Ceza Kanunu'nun şu veya bu maddesinin uygulanmasını ve ceza verilmesini teklif eder, dilekçe verir, delil incelemesine katılır ve suçlayıcı bir konuşma ile konuşur. Cumhuriyet savcısı mahkemenin kararını asılsız bulursa, temyiz prosedüründe buna itiraz etme hakkına sahiptir.
